تعداد زیادی از دانش آموزان این تصور غلط رو دارن که بهترین روش خلاصه نویسی برای کنکور اینه که همه نکات کتاب رو در یک دفتر جداگانه بنویسن. حال از نکات ریز و جزئی گرفته تا مفاهیم چند خطی … البته باید گفت که این روش ها ممکنه حتی ساعت ها از شما وقت بگیره. و شاید هم کاربرد زیادی نداشته باشه.
اما بهترین روش خلاصه نویسی اینه که اون مطالب رو طوری برای خودمون بنویسیم. که موقع مطالعه دوباره، زمان کمتری رو از ما بگیره. قطعا الان این سوال در ذهن شما پیش اومده که چطور باید برای کنکور خلاصه نویسی کنیم ؟ چطور باید تشخیص بدیم که کدوم نکات رو باید یادداشت کرد و کدوم ها رو نباید …
در این مقاله می خوام در مورد همین موضوع باهاتون صحبت کنم. درین مقاله قدم به قدم و البته باهم به آموزش اصول خلاصه نویسی میپردازیم. اصولی که ما در تیم بروکا کنکور و در این مقاله گفته ایم، حاصل از تجربه چندساله و روش های رتبه های برتر کنکور است. تا این لحظه هر تصوری که از خلاصه نویسی داشتین را دور بریزین و این مقاله را با یک دید جدید بخونین.
فهرست مطالب
اهمیت خلاصه نویسی
همینطور که همه شما می دونین، درس خوندن برای کنکور با درس خوندن شب امتحانی از زمین تا آسمون فرق داره. برای کنکور شما باید بار عظیمی از مطالب رو به حافظه بلند مدتتون بسپارین و این روش خلاصه نویسی هست. که میتونه این کار را برای شما عملی کنه. شما وقتی خلاصه نویسی می کنین حدود ۷۰ درصد مطالب درسی رو در حافظه بلند مدت خودتون ثبت می کنین!
حجم درس ها در سال کنکور زیاده و شما باید تا روز کنکور چندین دفعه این دروس رو مرور کنین. وقتی شخصی در حال مطالعه کنکوری باشه، نا خوداگاه به این قضیه پی میبره که دوباره خوندن تمام کتاب ها و همه مباحث از اول تا آخر اصلا امکان پذیر نیست! و از طرف دیگه بعد از امتحانات نوبت دوم و آزمون های جامع قلمچی، تعاونی سنجش و … شما کمتر از 30 روز تا کنکور فاصله دارین.
در در مدت کوتاه و البته پر استرس باید تمام مطالب رو که در طول سال خوندین رو مرور کنین. پس بهتره تا این موضوع رو با یک سوال و پاسخ به اون شروع کنیم …
چرا یادگیری روش خلاصه نویسی واجبه؟
- باعث تثبیت مباحث درسی در ذهن و کامل شدن یادگیری میشه.
- افزایش دقت در دانش آموز یا داوطلب کنکور سراسری رو به دنبال داره.
- با خلاصه نویسی، مرور مطالب قبلی خیلی راحت تر از قبل خواهد بود.
- باعث آمادگی بیشتر شما هم برای کنکور سراسری و هم برای امتحانات نهایی خواهد شد.
تعریف خلاصه نویسی
برای اینکه بدونیم خلاصه نویسی درست چجوریه، باید اول بدونیم خلاصه نویسی چی هست؟! پس اگه بخوایم یه تعریف از خلاصه نویسی بدیم، خلاصه نویسی به روشی از مطالعه میگن که در اون دانش آموز یا داوطلب کنکور سراسری عبارات، جملات و کلمات مهم و کلیدی متن رو برای خودش یادداشت میکنه. بنابراین هدف از خلاصه نویسی اینه که فرد با کمترین اتلاف وقت، بیشترین بازده مطالعاتی رو به ثبت برسونه.
بهترین روش خلاصه نویسی
خط کشی زیر نکات مهم
این روش، رایج ترین روش خلاصه نویسی و شاید راحت ترین روش این کار باشه. در این روش شما در مرحله اول مطالب کتاب رو یکبار مطالعه میکنید، بعد به طور همزمان زیر نکات مهم اون خط می کشین. نکته ای که برای این روش وجود داره اینه که باید تعادل رو رعایت کنین و سعی کنین زیر تمام مطالب خط کشی نکنید که کتابتون الکی خط خطی نشه.
حاشیه نویسی
حاشیه نویسی هم از اون روش های رایج خلاصه برداری کنکور در میان دانش آموزان کنکوری به شمار میاد. در این روش، دانش آموزان مطالب مهم درسی و یا کلمات کلیدی اون رو در حاشیه کتاب درسی خودشون یادداشت می کنن . تا موقع مطالعه یا مرور، دسترسی راحت تری به مطالب داشته باشن که از مزایای این روش به حساب میاد.
نوشتن عبارت های کلیدی
در این روش شما باید فقط کلمات کلیدی و اصلی هر مطلب رو جداگانه و به بصورت مختصر در یک دفتر بنویسین. در این روش خلاصه نویسی، در واقع باید از نوشتن مطالب اضافی خودداری کنین. و سعی کنین مفهوم اون مبحثی که مطالعه کردین رو با کلمات اصلی و کلیدی، برای خودتون جا بندازین. این کلملات باید جوری انتخاب بشن که شما با نگاه کردن بهشون سریعا مفهوم متن توی ذهنتون نقش ببنده.
دسته بندی کردن مباحث
این روش هم روش متداولی به شمار میاد اما نمیشه از اون برای تمام دروس استفاده کرد. این روش خلاصه نویسی کنکور، در مورد درس‌هایی مثل تاریخ یا روانشناسی بیشتر کاربرد داره چون میشه مطالب هر بخش رو در گروه های جداگانه دسته بندی کرد.
رسم جدول
یکی از بهترین روش ها برای خلاصه برداری رسم جدول هست. هر چند رسم جدول هم نوعی دسته بندی کردن به حساب میاد. و میشه از اون در درسی مثل شیمی، برای طبقه بندی مواد یا رنگ ها استفاده کرد.
تغییر لحن
تغییر لحن روش خیلی خوبی برای خلاصه نویسی هست. برای این کار شما باید یک بار از متن کتاب درسی و یا درسنامه مطالعه کنین. و بعد اون مطلب رو به صورت عامیانه و به زبان خودتون بازگو کنین. این روش مواقعی کاربرد داره که کتاب درسی از کلمات سنگین یا عبارات سختی برای رسوندن مفهوم استفاده کرده. خب این کلمات سنگین برای خیلی از دانش آموز ها قابل فهم نیست و یادگیری رو سخت می کنه.
نمودار درختی
گاهی پیش میاد که تعداد عبارت ها و نکات اینقدر زیاد میشن که به راحتی از ذهن فرار می کنن. بهتره که این نوع مطالب رو به صورت درخت نموداری خلاصه برداری کنین. برای انجام این کار کافیه تا کلمه یا عبارت کلیدی اون مطلب رو درست وسط صفحه بنویسین. و بعد جزئیاتش رو را مثل شاخ و برگ های یک درخت به اون عبارت اصلی وصل کنین.
نمودار درختی از بهترین های روش خلاصه نویسی به حساب میاد. و شما میتونید برای خیلی از مباحث مفهومی و خواندنی ازین روش برای خلاصه برداری نکات مهم استفاده کرد. کتاب های زیادی هم درسنامه های مختصر و کوتاه برای ایام جمعبندی بر اساس نمودار درختی آماده کرده اند.
رمز نگاری
این روش هم یکی از بهترین روش های خلاصه نویسی دروس حفظی محسوب میشه. به عنوان مثال فرض کنین می‌خواین یکی از فرمول های فیزیک، آثار یک نویسنده یا عناصر یکی از گروه های جدول تناوبی رو حفظ کنین. به خاطر سپردن همچین مواردی کار راحتی نیست. با خلاقیت های زیاد هم میشه این کار را انجام داد! به هم چسباندن حروف اول، ساخت جمله و …
نحوه خلاصه نویسی از روی کتاب، فیلم آموزشی یا تست
این روش خلاصه نویسی میتونه از روی کتاب، فیلم یا تست انجام بشه. برای خلاصه نویسی از کتاب های کمک درسی کنکور، بهترین کار این هست که وقتی که یک بخش از درسنامه یک فصل تموم شد، شما برداشت خودتون رو از اون بخش رو با لحن خودتون یادداشت کنین. پیشنهاد می کنم حتما حین نوشتن خلاصه نویسی تا جایی که امکان داره، از رمزگذاری استفاده کنین.
مثلا در درسی مثل شیمی و بخش جدول تناوبی میتونین از این تکنیک استفاده کنین. و برای اسامی گروه ها رمز تعیین کنین. اگه خلاصه نویسی رو از روی فیلم آموزشی انجام میدین، بهتون توصیه می کنم هر 5-6 دقیقه یکبار فیلم رو متوقف کنین. و برداشتی که از این چند دقیقه آموزش داشتین برای خودتون یادداشت کنین.
اما اگه خواستین از روی تست خلاصه نویسی رو انجام بدین باید اول تست ها رو پاسخ بدین . و در مرحله دوم به سراغ پاسخنامه برید، و نکاتی که از پاسخ نامه استخراج میشه رو در بخش انتهایی خلاصه نویسی که قبلا از همون مبحث داشتین وارد کنین. این کار خیالتون رو برای دوران مرور و جمع بندی به کلی راحت می کنه. چون مطالب مهم هر بخش رو در اختیار دارین.
اشتباهات رایج در روش خلاصه نویسی
وسواس
وقتی دارین خلاصه نویسی انجام میدین، قرار نیست تمام مطالب رو از اول تا آخر یادداشت کنین. با این روش هم زمان زیادی رو از دست می دین و هم چیزی که دارین می نویسین تقریبا یک جزوه کامله و دیگه نمیشه بهش گفت خلاصه نویسی! پس در هر روش خلاصه نویسی باید وسواس را کنار گذاشت و بدون سختگیری از مطالب مهم خلاصه برداری کرد.
چند منبعی بودن
لطفا از چند منبع به طور همزمان خلاصه برداری انجام ندین! اول بیاین یک مطلب از یک کتاب رو بخونین و فقط از همون کتاب یادداشت برداری کنین. وقتی اون کتاب دیگه نکته جدیدی برای شما نداشت و یا احساس کردین تمام نکاتش رو عمیقا فهمیدین، میتونید برید به سراغ منبع دوم و …
استفاده از خلاصه دیگران
دوست گلم هیچوقت اینو یادت نره که خلاصه نویسی که توسط هر کسی به جز خودت انجام بشه، هیچ دردی رو ازت درمون نمی کنه. خلاصه برداری های فروشی که توی سایت ها هست، یا یادداشت هایی دوستان یا همکلاسی های شما با هم رد و بدل می کنن، برای شما هیچ کاربردی نداره و شما با خوندن این مطالب هیچ چیزی از مفاهیم درس متوجه نخواهید شد. پس بهترین راه همینه که صفر تا صد خلاصه برداری رو خودتون انجام بدین.
تقلید نکنید
سعی کنین خلاصه نویسیتون رو با لحن خودتون بنویسین و سعی نکنین از لحن کتاب یا جزوه ای که قبلا خوندین تقلید کنین. این اشتباه بزرگ باعث میشه شما با یادداشت های خودتون ارتباط برقرار نکنین و مرور های بعدی براتون مشکل میشه. خلاصه نویسی هم مثل برنامه ریزی باید شخصی باشه! فقط برای خود اون شخص و به زبان خودش باشه…
سخن پایانی
خلاصه کردن مطالب مکمل مطالعه شما به حساب میاد. خلاصه نویسی مطالعه شما رو عمیق تر می کنه و مطالب رو با سرعتی آهسته به حافظه بلند مدت شما منتقل می کنه. خلاصه نویسی باعث میشه مغز شما در حین مطالعه فعال تر بشه و با توجه بیشتری مطالب درسی رو مطالعه کنین.
یادتون باشه که هدف خلاصه نویسی یادگیری سریع تر مطالب هست. پس شما نباید متن کتاب درسی خودتون رو با جزئیات زیادی در دفتر خلاصه های خودتون یادداشت کنین. پس بهترین روش خلاصه نویسی، خلاصه برداری مطالب مهم تر و با روش هایی هست که بهتون توضیح دادم.
رفیق گلم به هیچ وجه نباید اهمیت خلاصه نویسی رو دسته کم بگیرین و باید همونقدر که به مطالعه یا برنامه ریزی خودتون اهمیت میدین، برای خلاصه نویسی مطالب درسیتون هم اهمیت ویژه ای قائل بشین چون این مرحله مکمل مرحله مطالعه محسوب میشه.
