یه سلام ویژه به همه شما بروکا کنکوری های نازنین به ویژه داوطلبین عزیز کنکور 1402در رشته های مختلف.الان که دارم این مقاله رو برای شما مینویسم, کمتر از 3 ماه تا کنکور زمان باقی مونده. و میدونم مهم ترین نکته در کنار یه برنامه ریزی دقیق, حفظ انگیزه و انرژی شما برای ادامه دادن هست. به قول شوماخر که میگفت “تنها دلیل موفقیت من در این سالها این بوده که وقتی همه ترمز میکردن من گاز میدادم…”. بریم پس یکم باهم درباره کنکور و افزایش انگیزه و این روزای باقی مونده تا کنکور صحبت کنیم.
درس خواندن همیشه یکی از کارهای دشوار بوده. زیرا نیروی قدرتمندی برای ترغیب شدن نداشتیم تا وقتی که مجبور شویم.
یعنی شب امتحان که چاره ای نداشتیم. میدونین بچه ها, ما انسان ها برای انجام تمام کارهای خودمون نیاز به انگیزه داریم از لباس و خوراک بگیرین تا درس خوندن. و حتی کارهای شیطنت آمیز که بعضی انسانها انجام می دهند. اما نوع انگیزه و چگونگی ایجاد انگیزه می تواند تعیین کند که آینده قرار است به چه جایگاهی برسیم. و ایجاد درست انگیزه برای درس خوندن می تواند ما را نسبت به بقیه متمایز کند.
انگیزه های مختلفی برای درس خواندن وجود داره. و تو این 2 ماه پایانی تا کنکور سراسری 1402خیلی مهمه که شما هم بهترین و خاص ترین انگیزه برای خودتون رو پیدا کنین.
فرار از شکست ها در درس
اولین دلیلی که ما را با آن آشنا کرده اند انگیزه فرار از شکست است. که در درس خواندن به صورت فرار از قبول نشدن در درس ،فرار از سرزنش پدر و مادر یا فرار از درصد های منفی و تراز های پایین و امثال اینهاست. فرد برای اینکه در مقایل یک واکنش و عکس العمل منفی قرار نگیرد. تلاش می کند و این انگیزه درس خواندن او می شود. این نوع افزایش انگیزه شاید تاثیر گذار باشد اما خیلی لذت بخش نخواهد بود و ته دل فرد ناراضی خواهد بود. زیرا ریشه در ترس دارد از این نوع انگیزه فقط باید زمانی استفاده کرد که چاره دیگری نداریم و تنها راه این است.
کسب نتایج خوب
انگیزه بعدی ما برای درس خواندن تلاش برای رسیدن به نمره های خوب و حمایت های دیگران است. در این نوع انگیزه افراد به شدت تلاش می کنند نمره ای عالی بدست بیاورند. فقط برای اینکه قبول شوند تلاش نمی کنند و از شدت تلاش بالایی برخوردار هستند. چرا که نتایج درخشانی برایشان در بر دارد اما این نوع افزایش انگیزه یک ریشه اصلی داره.
در واقع نکته مهم این قسمت رقابت طلبی و جاه طلبی هست که باید داشته باشین. یعنی تو فاصله هر آزمون باید تلاشتون رو چند برابر کنین تا به هر نحوی که شده, نمره بهتری از آزمون قبلی بگیرین. تو این شرایط اگر به درصدی خیلی بالاتر از چیزی که تا امروز بودید رسیدین هم نباید قانع بشین. و باید با انرژی ادامه بدین. این روش خیلی تو دو ماه پایانی تا کنکور 1402به کار شما میاد.
علاقه زیاد به درس داشتن
اما سومین گروهی که برای درس خواندن تلاش می کنند. کسانی هستند که بخاطر علاقه به درس تلاش می کنند. این افراد اگر زمینه درسیشان با علاقه شان یکی باشد یا نابغه در کار خود می شوند یا به جایگاه بالایی میرسند.(البته فاکتور های دیگری در این نابغه شدن نیز وجود دارد.) این افراد بخاطر عشق و علاقه درونیشان درس می خوانند.واینکه دیگران چگونه راجع به اونن ها فکر می کنند برایشان مهم نیست. و این دسته از دو دسته قبلی احساس رضایت بیشتر، آرامش بیشتر و نمرات بهتری دارند. اما سبک زندگی متفاوت تری دارند. مثلا ممکن است در یک درس تخصصی سخت بالاترین نمره را بگیرند اما در یک درس راحت عمومی از همه نمره کمتری بگیرند و این بخاطر علاقه شان است.
در واقع در رابطه با این گروه هیچ نگرانی از افزایش انگیزه روزهای پایانی کنکور 1402نداریم. ولی نکته مهم اینه که آیا این علاقه برای تمامی دروس هست یا فقط مربوط به یک سری دروس میشه. بنابراین برای درس هایی که علاقه چندانی به مطالعه اونها ندارین باید از تکنیک علاقه سازی استفاده کنین.
این در واقع قوی ترین و به روزترین تکنیک در تغییر نوع انگیزه و تغییر نگرشتان برای درس خواندن است. اگر از درسی بدتان می آید یا حوصله اش را ندارید. سعی کنید ذهن خودتان را گول بزنید و به آن به چشم یک بازی و تفریح نگاه کنید ، شاید کمی مسخره به نظر برسد. اما این کار فوق العاده اثربخش است ، سعی کنید در ذهنتان کارهایتان را به چشم تفریح نگاه کنید.
رنج و لذت در ایجاد انگیزه برای درس خوندن
این دلایل هم می تواند مثبت باشد هم منفی. به این صورت که برای درس خواندن دلایل مثبت داشته باشیم هم دلایل منفی برای درس نخواندمان. به عنوان نمونه هدفتان رسیدن به نمره مورد نظرتان می تواند یک دلیل مثبت برای درس خواندن باشد. وقبول نشدن در درس مورد نظر یک دلیل منفی که می تواند شما را تحریک کند که درس بخوانید. اول باید این دلایل را پیدا کنید که چرا درس می خوانید. مثلاُ دلایلی چون نمره بالا، قبولی، مورد تشویق دیگران قرار گرفتن وخانواده، موقعیت اجتماعی خوب و امثال اینها . . .
و دلایلی منفی :که اگر درس نخوانید چه اتفاقاتی می افتد. مثل قبول نشدن، انتقاد دیگران از من، مورد تخریب قرار گرفتن توسط دیگران، جایگاه اجتماعی بد و….. بعد از پیدا کردن و نوشتن این دلایل. حالا شروع می کنید به بزرگنمایی این دلایل در ذهنتان. یعنی این دلایل را در ذهنتان به صورت اغراق آمیز می بینید. که اگر درس بخوانید نمره های عالی می گیرید و اتفاقات خیلی خوبی می افتد. و اگر قبول نشدید اتفاقات بدی رخ می دهد.
حتی اینها را بنویسید و با خودتان مرور کنید این کار باعث میشود شما انگیزه برای درس خواندنتان به دست بیاورید. این تکنیک بسیار قدرتمند است. و اگر در این روزهای پایانی تا کنکور 1402دچار افت انگیزه یا کمبود انرژی شدید حتما سراغ همین روش برید که حسابی کمکتان می کند. حتماُ از آن برای افزایش انگیزه در درس خواندن استفاده کنید.
اما اگر باز هم نتونستین افزایش انگیزه برای ادامه دادن داشته باشید…
اشتباه در برنامه ریزی
همین جا لازم است که به برنامه ریزی غلط و پیگیری نادرست برنامه های درسی اشاره کنیم. برنامه هایی که برای یک روز حجم زیادی از مطالب را در بر می گیرد. عملاً به خاطر همین حجم زیاد، تنفر ایجاد می کند. عده ای، وقتی برنامه ریزی می کنند. که مثلاً از فلان کتاب، روزی یک صفحه مطالعه کنند، به جای آن که برنامه همان روز را اجرا کنند، مدام کتاب را ورق می زنند که چه راه زیادی باقی مانده است. و همین توجه به دشواری مسیر طولانی بودن راه، شوق و علاقه و تمرکز را در آنها از بین می برد.
از اجرای برنامه های روزانه فقط برنامه همان روز را انجام دهید و مطلقاً به این که “چند صفحه مانده” فکر نکنید. اشتباه بیشتر داوطلبان کنکور که باید تمام کتابهای چهار سال دبیرستان را بخوانند. این است که پس از مدتی در ذهن خود به طولانی بودن راه فکر می کنند. باید همیشه به خاطر داشته باشید که هر روز فقط برنامه همان روز را اجرا کنید.
تعیین هدف بلند مدت
یکی از عوامل مهم در ایجاد تمرکز حواس و افزایش دقت در هنگام مطالعه، آگاهی از هدف مطالعه است. حتماً پیش از مطالعه برای خود مشخص کنید که هدفتان چیست. گفتن “هدف من یادگیری این فصل است.” یا “هدفم این است که نمره خوبی بگیرم.” و . . . بسیار نادرست است. چرا که اینها هیچ کدام هدف نیستند. اهداف، وقتی قابل دسترسی اند که مشخص، دقیق، روشن و واضح باشند.
شما باید هدفها را از داخل فصلها استخراج کنید. مثلاً بگویید: هدف من این است که بدانم چرا انقلاب مشروطه شکست خورد. هدف من این است که بدانم فرق توندرا و تایگا چیست. هدف من این است که بدانم در آینه های مقعر، افزایش فاصله کانونی چه تغییراتی در تصویر ایجاد می کند.
همه این اهداف مشخص، جزیی و روشن هستند و به ذهن، برنامه می دهند. اشخاصی که قبل از مطالعه با طرح پرسشهایی برای خود، ذهنشان را مشتاق و جستجوگر می کنند. در تمام لحظات مطالعه به دنبال جواب هستند و این هدفمندی ذهن باعث می شود که به راحتی تمرکز حواس داشته باشید. باید همیشه به خاطر داشته باشید که هر روز فقط برنامه همان روز را دنبال کنید. هنگامی که شما در جستجوی یک هدف هستید، به اهداف دیگر نیز دست پیدا می کنید.
شاید خیلی از شما نگران باشید که اگر با یک هدف مشخص و جزیی پیش بروید، از مطالب دیگر که باید یاد بگیرید، باز بمانید. اما چنین اتفاقی نمی افتد. شما چند سؤال طرح می کنید تا ذهن خود را مشتاق و جستجوگر و متمرکز کنید. اهداف دیگر، خود به خود جذب شما می شود. هدفدار بودن ذهن، هنگام مطالعه خیلی مهم است. آن قدر که ما می گوییم: یا مطالعه نکنید یا قبل از آن برای ایجاد تمرکز حواس در مطالعه، هدف خود را تعیین کنید.
و اما کلام آخر با شما بروکا کنکوریهای عزیز :
درس بخوانید حتی وقتی دلتان نمی‌خواهد درس بخوانید
با نشستن پشت میز مطالعه یا به دست گرفتن کتاب و تظاهر به درس خواندن در حالی که سرگرم فکر و خیال هستیم، ممکن است بتوانیم بقیه را گول بزنیم، اما خودمان را نمی‌توانیم. فقط با این رفتار به ناخودآگاهمان یاد می‌دهیم متعهد نبودن چندان هم بد نیست!
از این روزها، زیاد در پیش خواهیم داشت؛ روزهایی که تمایل چندانی به درس خواندن نداریم؛ روزهایی که حس می‌کنیم «چه فایده؟»، «که چی؟»
هر گاه علاقه‌‌تان به درس کم شد، هر وقت احساس می‌کنید مشکلی در افزایش انگیزه برای درس خواندن دارید، هر وقت احساس می‌کنید حس درس خواندن ندارید، به خودتان مرخصی بدهید! به خودتان بگویید: من این استراحت و تفریح را به خودم می‌دهم تا با تمرکز و آمادگی بیش‌تری به درس خواندن بپردازم.
برای مرخصی‌تان برنامه و مدت‌زمان مشخص تعیین کنید. می‌توانید از خانواده کمک بگیرید و برنامه‌ای با آنها طرح‌ریزی کنید. زمانی که به درس بازگشتید، به‌راستی درس بخوانید. خواهید دید اعتمادبه‌نفس مضاعفی دارید و حس سرافرازی به شما دست خواهد داد.
ارادتمند شما – دکتر احسان جلالی